عذرخواهي از مردم موثر در ظهور و اعتلای ترشیز نوین
- دسته: خبر
در پنجشنبه 19 شهریور امسال برنامه خبری 20:30 در بخش موسوم به صرفاً جهت اطلاع ، عذرخواهی دولتمردان را یک امتیاز و نشانه خردمندی خواند. مجري برنامه، از دولت بابت فرهنگ عذرخواهي تشکر کرد و گفت: مردم هم از اين روند راضياند. در اين بخش خبري، کليپي پخش شد که رئيس جمهور را در حال عذرخواهي بابت مشکلات توزيع سبد کالا نشان ميداد. عذرخواهي علوي از نقل قول اشتباه از رهبري، عذرخواهي وزير کشور بابت پول کثيف، عذرخواهي جهانگيري به دليل فقدان شغل براي جوانان، عذرخواهي ابتکار بابت گرد و غبار در جنوب کشور و عذرخواهي وزير کشاورزي بابت تاخير در خريدمحصولات تضميني هم در اين کليپ نمايش داده شد.
مجري برنامه در پايان اين بخش خبري تاکيد کرد که «عذرخواهي از مردم» يک هنر است. به باور صاحبنظران؛ فرهنگ عذرخواهی مسئولان از مردم روشی اخلاقی برای جبران اشتباه است. عذرخواهی نشانه عقلانیت است. حضرت علی(ع) می‌فرمایند؛« عذرخواهی نشانه خردمندی است». نظارت بر کارهای مسئولان از طریق احزاب و مطبوعات مستقل یک ضرورت است. باید روحیه پاسخگویی در میان مسئولان تقویت شود. مبارزه با سالوس و ریا یک امر اجتناب ناپذیر است. جلوگیری از تملق اهمیت زیادی دارد. فرهنگ تملق مخالف ظهور فرهنگ عذرخواهی است. هادینه کردن فرهنگ عذرخواهی درجامعه به فرهنگ سازی جدی نیازدارد. عموماً افراد به خصوص آنهایی که پست و مقام مهمی دارند فکرمیکنند عذرخواهی کردن از شأن و منزلت و قدر و مقامشان میکاهد. یکی از دلایلی که عذرخواهی در کشور باب نیست، مسئله فرار از خسارت و بار مسئولیتی است که اشتباهات به دنبال دارد. زمانی که یک فرد متوجه می‌شود که با اعتراف به اشتباه و عذرخواهی، باید مسئولیت خسران وارد آمده را بر عهده گیرد یا اینکه با این کار خود را متوجه تنبیه و جزا می‌کند، ترجیح می‌دهد که به طور کلی مسئله را انکار کند تا از زیان‌های احتمالی مصون بماند. همین می‌شود که دیگر کسی اشتباهاتش را گردن نمی‌گیرد، چه برسد به اینکه بخواهد عذرخواهی کند. برخی از مسئولین فرهنگ معذرت خواهی را غربی تلقی می‌کنند و الزامی برای اعتراف به اشتباهاتشانکه ملتی را دچار خسران می‌کند، احساس نمی‌کنند.
در برخی کشورها مانند ژاپن اگر مقام مسئولی اشتباهی انجام می‌دهد، هر چند خسارت داشته باشد و حتی اگر اعتراف او مجازات شدیدی را برایش به دنبال داشته باشد، باز هم اعتراف می‌کند و معذرت خواهی می‌کند، به این دلیل هم هست که معذرت خواهی و مسئولیت پذیری در مقابل اشتباهات در آن کشورها ارزش تلقی می‌شود و اصلاً کسی نمی‌تواند اشتباهش را گردن نگیرد، چون رسانه و به طور کلی افکار عمومی اجازه وقوع چنین اتفاقی را نمی‌دهند. در چنین کشورهایی فرهنگ معذرت خواهی درونی شده است و کسی دلیلی برای فرار از بار مسئولیت کارهایش نمی‌بیند.
یکی از شاخصه‌های مهم مکتب امام خمینی(ره) آن است کارگزاران نظام اسلامی نبایستی خود را خیر محض دیده و از هر گونه نقص و اشتباه مبرا بدانند. در صحیفه امام، ج20، ص367 میخوانیم؛ «هر چه هست از اوست. هر چه خواهد شد هم از اوست ... باید همه ما توجه داشته باشیم به اینکه ما خودمان چیزی نیستیم، هر چه هست اوست ... منتها ما هیچها اشتباه می‌کنیم، خیال می‌کنیم یک چیزی هستیم» . کارگزاران نظام اسلامی باید مراقب رذایلی چون؛ خود بزرگ‌بینی و تکبر در برابر مردم باشند. مبتلایان به این امراض در این توهم به سر میبرند که بری از هر عیبی هستند و کسی حق انتقاد از آنان را ندارد. اینان در برابر هر انتقادی مکدر شده و از منتقد و انتقاد فراری هستند. نتیجه چنین رفتاری فاصله گرفتن از مردم و در چنبره تعدادی چاپلوس قرار گرفتن است. امام خمینی(ره) با وجود اینکه عارفی واصل و فقیهی کامل بود خود را در برابر مردم خدمتگزاری ناچیز می‌دانست و از اینکه در برابر مردم عذرخواهی کند و بر اشتباهی که حتی خودش در آن تقصیری ندارد، اعتراف کرده و اعتذار جوید، ابایی نداشت.
مقام معظم رهبری در چهاردهم خرداد 1390 در تبیین این بخش از معنویت امام می‌فرمایند: « امام، ماها را توصیه می‌کردند ... خودمان را بالاتر از مردم ندانیم، خودمان را بالاتر از انتقاد ندانیم، بى‌عیب ندانیم... خود امام هم همین جور بود. ایشان، هم در نوشته‌هاى خود، بخصوص در اواخر عمر شریفش، هم در اظهارات خود، بارها گفت من در فلان قضیه اشتباه کردم. اقرار کرد به اینکه در فلان قضیه خطا کرده است؛ این خیلى عظمت لازم دارد. روح یک انسانى باید بزرگ باشد که بتواند یک چنین حرکتى را انجام دهد». متاسفانه در مسئولین میانی کشور چنین اخلاقی وجود ندارد و گاه دیده می‌شود در مواجهه با اشتباهاتی آشکار و عمدی و سهل انگاری‌های مقصرانه نه تنها عذر خواهی صورت نمی‌گیرد بلکه در بهترین حالت به مخفی کاری در آن رابطه و سانسور پرداخته و یا دست به توجیهاتی ناروا زده و یا حتی بالاتر از این با کلامی طلبکارانه با مردم سخن می‌گویند! پذیرش انتقاد‌های سازنده و تقویت فرهنگ عذرخواهی از مردم توسط مدیران و مسوولان مقوله‌ای است که باعث رشد و بالندگی جامعه و تحکیم ارتباط بین مردم و مسوولان خواهد شد.
گسترش فرهنگ انتقادپذیری یک ضرورت است. شفافیت، مسوولیت‌پذیری، عدالت و انصاف و پاسخگویی از ویژگی‌های جامعه پویاست. هر بخش از جامعه صنعتی، تولیدی و خدماتی وظیفه دارد در تعامل با مردم نسبت به عملکرد خود پاسخگو بوده و از روی انصاف و عدل با مردم برخورد کند و مسوولیت‌پذیر باشد. در دنیای امروز مدیرانی که با مردم، ذی‌نفعان و مشتریان خود ارتباط شفاف و مسوولانه دارند برای عبور از مشکلات و دستیابی به اهداف پیش‌بینی شده با همراهی مردم و مشتریان به موفقیت‌های موردنظر خواهند رسید.
در انتهای این مطلب طرح یک سوال خالی از لطف نیست؛ در دیار ترشیز فرهنگ عذرخواهی از مردم چه جایگاهی دارد؟ اهالی شریف شهرستانهای ترشیز چند مورد عذرخواهی مدیران و مسئولان سه شهرستان را به یاد دارند؟ مدیران و مسئولان غیربومی و بعضاً پروازی آمدند و رفتند، آیا در دوران مسئولیتشان و حتی در ایام بازنشستگی بابت کوتاهیهای احتمالی از مردم عذرخواهی کردند؟ باید از گذشتگان و فعالان دیروز و امروز پرسید؛ آیا روزی روزگاری فرهنگ عذرخواهی از مردم را ملکه ذهن خود خواهید کرد؟ فراموش نکنید مردم ولینعمتان شما بوده وهستند.